Jaka kuchenkę - gazową czy elektryczną kupić?
Przytłaczająca większość dań jakie spożywamy wymaga zagotowania, usmażenia bądź upieczenia. Niegdyś bardzo popularne były piece kaflowe, w których paliło się drewnem lub węglem i tak powstawała wysoka temperatura, która umożliwiała przygotowywanie ciepłych posiłków.
Obecnie wykorzystujemy zupełnie inne, bardziej nowoczesne oraz efektywniejsze rozwiązania – kuchenki zasilane gazem albo energią elektryczną. Każde z tych rozwiązań ma swoje wady i zalety, które należy wziąć pod uwagę przed zakupem. Dlatego zachęcam do zapoznania się z poniższym poradnikiem, który wyjaśni Ci podstawowe różnice, pomoże zrozumieć najważniejsze parametry, a także ułatwi podjęcie decyzji, co do zakupu konkretnego modelu.
Spis treści
Rodzaje
Każda kuchenka składa się z płyty grzewczej oraz piekarnika. Najpopularniejszy podział tego typu urządzeń opiera się na klasyfikacji w oparciu o źródła zasilania płyty oraz piekarnika:
- Gazowe
- Elektryczne - ceramiczne oraz indukcyjne
- Gazowo-elektryczne
| Kuchenki / Właściwości | Gazowe | Elektryczne (ceramiczne) | Elektryczne (indukcyjne) | Gazowo-elektryczne |
|---|---|---|---|---|
| Działanie | Gaz z sieci lub butli gazowej | Grzałki elektryczne | Indukcja magnetyczna | Gaz z sieci lub butli gazowe |
| Rodzaje płyt | Gazowa | Ceramiczna | Indukcyjna | Gazowa |
| Sprawność płyty* | 50% | 60% | 90% | 50% |
| Piekarnik | Gazowy | Elektryczny | Elektryczny | Elektryczny |
| Ceny | 600 – 1 200 zł | 900 – 5 000 zł | 1 600 – 10 000 zł | 550 – 2 500 zł |
* Należy pamiętać, iż wysoka sprawność nie musi oznaczać niskich kosztów eksploatacji. Wiele zależy także od cen nośnika energii. Obecnie uważa się, iż najmniejsze koszty generuje zasilanie gazowe, chociaż w wielu testach kuchenki indukcyjne zaczynają już dorównywać tym zasilanym gazem.
Poniżej możesz zapoznać się z procentowym oraz ilościowym udziałem w rynku poszczególnych typów kuchenek. Jak można zauważyć obecnie zdecydowanie dominują kuchenki gazowo-elektryczne.
** Udział w rynku w grudniu 2014 roku
W dalszej części artykułu omówiono bardziej szczegółowo podstawowe elementy kuchenek.
Płyty gazowe
Podstawowe informacje
Płyta zasilana jest gazem. Może on pochodzić z butli (propan-butan) lub z sieci (gaz ziemny). Nie ma większych problemów, aby dostosować kuchenkę do pracy z konkretnym rodzajem gazu – wystarczy tylko założyć właściwe dysze. Jeżeli tego nie zrobimy, to płomień będzie albo zbyt duży, albo zbyt mały. Wymiana dysz dotyczy płyty jak i piekarnika! Nie zawsze do kuchenki dołączone są 2 zestawy dysz. Czasami jeden musimy kupić – oczywiście jeżeli to konieczne.
- Najważniejsze zalety:
- Możliwość szybkiej zmiany temperatury - wystarczy obrócić kurek
- Nieduże koszty zakupu
- Tanie w eksploatacji - gaz wychodzi taniej niż prąd
- Najważniejsze wady:
- Konieczność fachowej instalacji
- Mogą być problemy z czyszczenie
- Nieszczelna instalacja może być dużym zagrożeniem
Zapalniki iskrowe
Starsze kuchenki wymagały zewnętrznego źródła ognia (np. zapałek lub zapalniczki), aby gaz mógł się zapalić. Nowsze urządzenia posiadają, tzw. zapalniki iskrowe. Jeszcze niedawno należało wcisnąć odpowiedni przycisk w momencie przekręcania kurka z gazem. Obecnie zdecydowana większość modeli na rynku wyposażonych jest w mechanizm, który wytwarza iskrę już w przypadku przekręcenia pokrętła przyporządkowanego do konkretnego palnika. Takie rozwiązanie jest bardziej praktyczne oraz bezpieczniejsze.
Przykład kuchenki z płytą gazową: Beko CSG 52010 FW
Automatyczne odcięcie gazu
Jest to tzw. zabezpieczenie przeciwwypływowe gazu. Jeżeli specjalny czujnik wykryje, iż płomień zgasł, bo np. został zalany, a gaz nadal wydostaje się z palnika, to odpowiedni system automatycznie odetnie dopływ gazu. Z punktu widzenia bezpieczeństwa jest to bardzo przydatna funkcja.
Płyty elektryczne
Płyta zasilana jest energią elektryczną. Wyróżniamy kilka rodzajów płyt stosowanych w kuchenkach elektrycznych, z czego na rynku dostępne są tak naprawdę tylko 2 z nich: indukcyjne oraz ceramiczne.
Indukcyjne
Obecnie coraz popularniejsze. Posiadają wiele zalet. Mają wysoką sprawność energetyczną – na poziomie około 90%!
- Najważniejsze zalety:
- Nowoczesny design
- Dodatkowe funkcje
- Zimna płyta
- Bogata konfiguracja
- Duża sprawność energetyczna
- Łatwe w czyszczeniu
- Najważniejsze wady:
- Tylko naczynia ferromagnetyczne
- Nadal stosunkowo wysokie ceny
- Niepolecane osobom z rozrusznikiem
Działanie oraz garnki
Pod płytą grzewczą znajdują się specjalne cewki generujące pole magnetyczne, które z kolei powoduje powstawanie pól wirowych na dnie naczyń wykonanych z metali ferromagnetycznych, czyli takich, które przyciągają magnes. W praktyce oznacza, to że z kuchenką indukcyjną kompatybilne są garnki stalowe, żeliwne, ze stali nierdzewnej 18/10 oraz niektóre aluminiowe. Odpowiednie są także te naczynia, które posiadają wbudowaną w dno płytkę stalową albo żeliwną. Warunkiem koniecznym jest także płaskie dno naczynia.
Symbol naczyń kompatybilnych z kuchenkami indukcyjnymi
Natomiast z tego typu kuchniami nie będą współdziałać garnki: szklane, ceramiczne, większość aluminiowych, miedziane oraz część ze stali szlachetnej. Nie odpowiednie są także naczynia z wypukłym dnem lub te stojące na nóżkach.
Powierzchnia grzewcza
Być może Cię to zdziwi, ale płyta indukcyjna jest zimna w dotyku, gdyż jak już wspomniano wyżej – nagrzewa się jedynie wnętrze naczyń i to w dodatku tylko tych z materiałów ferromagnetycznych. Jest to ogromną zaletą, zwłaszcza z punktu naszego bezpieczeństwa.
Przeważająca większość kuchni indukcyjnych posiada 4 standardowe pola grzewcze - zwykle jest to jedno małe, dwa średni oraz jedno duże. Co ciekawe w niektórych modelach możemy spotkać także dodatkowe niestandardowe pola, np. 4 pola standardowe + 2 niestandardowe (rozszerzone) o owalnym kształcie.
Przykład kuchenki z płytą indukcyjną: Amica 618IE3
Niektóre kuchnie indukcyjne posiadają funkcję tzw. szybkiego gotowania (Power boost, Power, Booster, HighSpeed, Hi-light). Może być ona przyporządkowana do jednego pola lub wszystkich. Pozwala ona na gotowanie przez pewien czas, np. 5 minut, z dużo większą niż zwykle mocą – nawet o kilkadziesiąt procent.
Ceramiczne
Tutaj za wytworzenie odpowiedniej ilości ciepła odpowiadają spirale umieszczone pod płytą grzewczą. Płyta ceramiczna – w przeciwieństwie do indukcyjnej – nagrzewa się do wysokiej temperatury i jeszcze przez pewien czas po wyłączeniu zasilania pozostaje ciepła. Dlatego często stosuje się tzw. wskaźnik ciepła resztkowego, który informuje o podwyższonej temperaturze danego pola – zwykle zapala się odpowiednia kontrolka, gdy wartość temperatury w danym polu przekracza np. 50° C.
- Najważniejsze zalety:
- Ładny design
- Duże możliwości konfiguracji
- Brak problemów z myciem
- Wiele dodatkowych funkcji
- Najważniejsze wady:
- Płyta osiąga wysoką temperaturę
- Niższa sprawność niż płyt indukcyjnych
Kuchenki ceramiczne – tak jak i indukcyjne – dysponują zwykle 4 polami standardowymi (2 średniej wielkości, 1 małe oraz 1 duże). Niektóre modele oferują również pola dodatkowe, np. 4 standardowe + 2 rozszerzone o niestandardowych (zwykle podłużnych) rozmiarach.
Przykład kuchenki z płytą ceramiczną: Electrolux EKC6450AOX
W kuchniach ceramicznych dostępne jest także pole o podwyższonej mocy gotowania (Booster, HighSpeed). Możemy je wykorzystać przez kilka minut do gotowania z dużo wyższą niż standardowo mocą.
Piekarniki gazowe
Piekarnik zasilany jest gazem z sieci (ziemny) lub butli gazowej (propan-butan). Wnętrze komory podgrzewane jest od spodu przez palący się gaz nad którym znajduje się blacha. Możemy regulować temperaturę pracy. Czasami dostępny jest timer.
Wnętrze piekarnika gazowego
- Najważniejsze zalety:
- Tanie w eksploatacji - gaz wychodzi taniej niż prąd
- Niskie ceny zakupu urządzenia
- Możliwość klasycznego pieczenia od spodu
- Najważniejsze wady:
- Małe możliwości konfiguracji
- Tylko podstawowe funkcje
- Nieszczelna instalacja gazowa może być niebezpieczna
Niektóre kuchenki gazowe posiadają dodatkowe zasilanie elektryczne, które pozwala trochę poszerzyć funkcjonalność piekarnika np. o rożen obrotowy napędzany przez silnik elektryczny lub grill – montuje się wtedy elektryczne grzałki na dole bądź/oraz u góry komory.
Jednak musimy pamiętać, iż praktycznie zawsze piekarniki gazowe mają mniej funkcji niż elektryczne, dlatego też obecnie są coraz mniej popularne, a wręcz traktuje się je jako niszowy element wyposażenia.
Piekarniki elektryczne
Tutaj ciepło powstaje dzięki energii elektrycznej. Są bardzo zaawansowane pod względem możliwości. Mają wiele zalet, o których poniżej.
Wnętrze piekarnika elektrycznego
- Najważniejsze zalety:
- Wiele dodatkowych funkcji i możliwości
- Precyzyjna konfiguracja
- Najważniejsze wady:
- Brak istotnych
W wielu modelach kuchenek z piekarnikiem elektrycznym znajdziemy:
- Termoobieg - wbudowane wentylatory rozprowadzają ciepłe powietrze równomiernie po całej komorze piekarnika
- Rozmrażanie - możliwość rozmrażania jedzenia strumieniem powietrza z wentylatorów
- Termosonda - sensor wkłuwa się w przygotowywaną potrawę i na bieżąco sprawdza jej temperaturę. Jeżeli ta osiągnie wcześniej obraną wartość, to urządzenie się wyłączy
- Opiekacz (grill) - możliwość przygotowywania potraw podobnych do tych z grilla tradycyjnego
- Funkcja Booster - w ciągu kilku minut piekarnik osiąga temperaturę powyżej 150° C
- Obrotowy ruszt - dzięki wbudowanemu silniczkowi
Ogólne parametry
Rozmiary
Przy wyborze kuchenki należy zwrócić uwagę na jej szerokość. Ważne jest to zwłaszcza z punktu widzenia zagospodarowania kuchni. Może się np. okazać, że sprzęt który zakupiliśmy będzie po prostu za duży.
Rozmiary standardowe
Obecnie kuchenki sprzedawane są w trzech rozmiarach:
- 50 / 85 / 60 (szerokość / wysokość / głębokość) [cm]
- 60 / 85 / 60 (szerokość / wysokość / głębokość) [cm]
- 90 / 85 / 60 (szerokość / wysokość / głębokość) [cm] – dedykowane zastosowaniom profesjonalnym
Kolor
Do niedawana na rynku mogliśmy spotkać kuchenki w dwóch podstawowych kolorach: biały oraz tzw. inox (stal nierdzewna).
Obecnie jednak dostępnych jest zdecydowanie więcej kolorów, np. czarny, czerwony.
Sterowanie
Kuchenki mogą być sterowane na dwa sposoby:
- Manualnie: za pomocą pokręteł. Rozwiązanie spotykane w kuchenkach gazowych. Daje niewielkie możliwości konfiguracji – zwykle pozwala na ustawienie siły strumienia gazu oraz temperatury piekarnika
- Elektronicznie: często współistnieje z wyświetlaczem LCD. Dostępne z kuchenkami elektrycznymi. Posiada duże możliwości konfiguracji. Możemy zwykle wybrać dokładną temperaturę, ustawić długość czasu pracy lub dokładnie określić godzinę jej rozpoczęcia oraz zakończenia. Wybrane opcje, np. szybkie podgrzewanie pola płyty, włączony termoobieg itd., widoczne są na ekranie wyświetlacza
Sterowanie manualne (do góry) oraz elektroniczne (na dole)
Pojemność piekarnika
Piekarniki mogą mieć różną pojemność – od 40 do nawet 70 litrów. To jak duży piekarnik powinniśmy wybrać zależy oczywiście od tego jak dużo potraw będziemy piec w tym samym czasie. Najczęściej jednak kupujący wybierają kuchenki z piekarnikami około 50 litrów.